Ο Μονεταρισμός του Μίλτον Φρίντμαν

Είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί κάποιος τον Μίλτον Φρίντμαν χωρίς αυτόματα να του έρθει αμέσως στο μυαλό το πνευματικό του τέκνο που αναμφίβολα είναι ο Μονεταρισμός.

Παρόλα αυτά η συμβολή της σκέψης του Μίλτον Φρίντμαν είναι πολύ σπουδαιότερη στην ανάπτυξη της οικονομικής θεωρίας και στην εφαρμογή και άσκηση της μακροοικονομικής πολιτικής για να εξαντλείται στα όρια του μονεταρισμού και κυρίως ξεπερνά και αυτά ακόμη τα όρια της οικονομικής επιστήμης αφού επεκτείνεται στη μεθοδολογία των επιστημών, την πολιτική και την φιλοσοφία. Αυτή η πολυσχιδής και πολυδιάστατη δράση του καθόλη τη διάρκεια του εικοστού αιώνα τον ανέδειξε σε έναν από τους κορυφαίους υποστηρικτές της φιλοσοφίας της ελευθερίας και της ανεμπόδιστης λειτουργίας των αγορών.

Ο Μίλτον Φρίντμαν που γεννήθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης το 1912, ξεκίνησε με στατιστικές έρευνες την επιστημονική του σταδιοδρομία, κάτι που ήταν πολύ διαφορετικό σε σχέση με τις μετέπειτα θεωρητικές αναλύσεις του, που τον ανέδειξαν σε πρωταγωνιστή της φιλελεύθερης μεταρρύθμισης στον δυτικό κόσμο. Παρόλα αυτά, ακόμη και οι αρχικές του έρευνες ουσιαστικά προετοίμασαν το έδαφος για την μετέπειτα πορεία του στο χώρο της επιστήμης και γενικότερα της διανόησης. Το 1946 δημοσίευσε το «Income of Independent Professional Practice» μαζί με τον Simon Kuznets και το 1953 το «Essays in Positive Economics». Ουσιαστικά με το πρώτο βιβλίο του ασχολήθηκε με την οριακή χρησιμότητα του εισοδήματος, ενώ με το δεύτερο διατύπωσε ένα σύστημα προτάσεων για τη μέθοδο των οικονομικών προκειμένου η οικονομική επιστήμη να αποκτήσει το θετικό χαρακτήρα των άλλων θετικών επιστημών, των οποίων οι προτάσεις, πρώτον, δεν μπορούν να αμφισβητηθούν μέχρι τουλάχιστον την πρώτη τεκμηριωμένη διάψευση κάποιας επιστημονικής υπόθεσης από την πραγματικότητα (κριτήριο Popper) και, δεύτερον, της σαφούς διάκρισης των επιστημονικών προτάσεων από τα δεοντολογικά τους στοιχεία που όχι μόνο τις φορτίζουν με τις υποκειμενικές σκέψεις του ερευνητή αλλά και, κυρίως, τις χρωματίζουν ιδεολογικά με έντονα εξωεπιστημονικά χαρακτηριστικά. Η μεθοδολογική συμβολή του Μίλτον Φρίντμαν ήταν κρίσιμη πρώτον διότι, ιδιαίτερα στην δεκαετία του ’50, η οικονομική επιστήμη ήταν έντονα ιδεολογικοποιημένη και οι προτάσεις της εύκολα διαστρεβλώνονταν με γενικόλογες εξωεπιστημονικές απόψεις και, δεύτερον, διότι εισήγαγε στην οικονομική επιστήμη την σύγχρονη τότε επιστημολογική έρευνα. Ο Μίλτον Φρίντμαν συνέχισε τις μείζονες συμβολές του στην οικονομική επιστήμη με τον βιβλίο του «A Theory of the Consumption Function» με το οποίο επανερμήνευσε την Κεϋνσιανή διατύπωση συνάρτησης κατανάλωσης συσχετίζοντάς την με το διαρκές εισόδημα και αποσυνδέοντάς την από το τρέχον, απογυμνώνοντας έτσι τον Κεϋνσιανισμό από μια κύρια βασική του υπόθεση.

Μετά από αυτές τις συμβολές του Μίλτον Φρίντμαν, η διατύπωση του Μονεταρισμού ήρθε ως φυσική κατάληξη για να ολοκληρώσει την εικόνα του Μίλτον Φρίντμαν ως μεγάλου οικονομολόγου, αρχηγού μιας νέας δυναμικής σχολής που απαξίωσε τον Κεϋνσιανισμό και κυρίως έδωσε νέους ορίζοντες στην οικονομική επιστήμη. Ο Μίλτον Φρίντμαν πήρε στα χέρια του την παλιά και ανυπόληπτη ποσοτική θεωρία του χρήματος και της έδωσε νέα πνοή, εγείροντας ένα νέο δόγμα ότι το χρήμα μετρά (money matters) και δεν αποτελεί απλώς ένα πέπλο της οικονομίας, ένα απλό μέσο συναλλαγών. Απέδειξε ότι ο πληθωρισμός συσχετίζεται θετικά με την αύξηση της προσφοράς χρήματος και ότι ο μόνος σωστός τρόπος της διαχείρισης της προσφοράς χρήματος είναι η συμμετρική της αύξηση με αυτήν του πραγματικού προϊόντος της οικονομίας.

Ανέπτυξε την ιδέα του φυσικού ποσοστού ανεργίας ενώ ερμήνευσε τον στασιμοπληθωρισμό με την μακροχρόνια καμπύλη Φίλιπς, που είναι κάθετη στο σημείο του φυσικού ποσοστού ανεργίας και το οποίο παραμένει ανεπηρέαστο τόσο από τις νομισματικές όσο και από τις δημοσιονομικές πολιτικές. Με αυτόν τον τρόπο απέδειξε την πλήρη ανικανότητα και αναποτελεσματικότητα των κρατικών παρεμβάσεων για την καλή ρύθμιση της οικονομίας και το μάταιο και ανέφικτο της οργάνωσης τέτοιων προσπαθειών. Η κρατική ανάμειξη πρέπει να είναι η ελάχιστη και να περιορίζεται στην λειτουργική υποστήριξη των εξελίξεων που αναδεικνύονται από τον ιδιωτικό τομέα.

Προϋπόθεση του Μονεταρισμού είναι η ομαλή δημοκρατική διακυβέρνηση όπου τον κύριο οικονομικό ρόλο τον έχει ο ανταγωνιστικά οργανωμένος ιδιωτικός τομέας και όχι η όποια πολιτική εξουσία και μάλιστα αυταρχική και, δεύτερον, το θεώρημα της νομισματικής επιτάχυνσης αποτρέπει την επιταχυνόμενα αυξητική νομισματική επέκταση ακριβώς διότι ακριβώς δηλώνει ότι τα αποτελέσματα στον πραγματικό τομέα είναι ιδιαίτερα βραχυχρόνια, παροδικά και κυρίως αβέβαια. Είναι λοιπόν αδιανόητο να καταλογίζουμε στον Μονεταρισμό την ακαταλόγιστη και αυταρχική νομισματική πολιτική της Χιλής. Είναι εξάλλου πρόδηλο αυτό από το αντίστροφο παράδειγμα της επιτυχίας του Μονεταρισμού στις ΗΠΑ μετά την πτώση της προεδρίας του Κάρτερ και την ανάληψη των διοικητικών καθηκόντων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αποθεμάτων από τον Άτλαντα του Μονεταρισμού, τον Πολ Βόλκερ. Η επιτυχία της Μονεταριστικής πολιτικής Βόλκερ άνοιξε τον δρόμο για την παγκόσμια απήχηση και υιοθέτηση του Μονεταρισμού. Ο στασιμοπληθωρισμός νικήθηκε γνωρίζοντας ο κόσμος μια παγκόσμια ανάκαμψη και έναν σαφή περιορισμό της κρατικής παρέμβασης με ένα μεγάλο παγκόσμιο κύμα ιδιωτικοποιήσεων και κατάργησης των κρατικών ελέγχων.

Ο Μίλτον Φρίντμαν μετά την μεγάλη επιτυχία του Μονεταρισμού, ιδίως από την υιοθέτησή του από τις χώρες σχεδόν όλου του κόσμου, τους παγκόσμιους οργανισμούς αλλά και κυρίως στον πανεπιστημιακό χώρο, στράφηκε στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας της ελευθερίας με το βιβλίο του «Capitalism and Freedom». Δεν αρκέστηκε όμως σε αυτό αλλά με συνεχείς διαλέξεις, δημοσιεύσεις άρθρων, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών και συνεχόμενων περιοδειών ανά τον κόσμο έγινε ο πρωταθλητής του νέου κύματος του φιλελευθερισμού.

Πηγή: http://e-rooster.gr/11/2006/368

Όλο το παρασκήνιο για τη συγχώνευση των ελληνικών τραπεζών.Πειραιώς-Αγροτική-Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο

Βασική αρχή του καπιταλισμού:Μια ανώνυμος εταιρία είναι υπεύθυνη για τις βραχυπρόθεσμες αποφάσεις της, για τις στρατηγικές που θα ακολουθήσει και για το αποτέλεσμα που θα επιτύχει στο τέλος, ειδικά με την έκφρασή του στα ταμπλό των χρηματιστηρίων ανά το κόσμο. Η διάσωση εταιριών θυμίζει έντονα ένα σύστημα που έχει χρόνια τώρα εγκαταλειφθεί, μάλιστα σοσιαλισμός, κρατικοδίαιτη οικονομία και τραπεζικό σύστημα έχουν γίνει έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες.
Οι κυβερνήσεις των χωρών δείχνουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία όμως σε περιπτώσεις πτωχεύσεων τραπεζοπιστωτικών ιδρυμάτων. Γιατί όμως; Πιο πολλά άτομα θα πληγούν από τη πτώχευση μια ελληνικής τράπεζας ή από την πτώχευση και την εξαγορά σε εξευτελιστική τιμή των:Ο.Σ.Ε.,Ολυμπιακής κτλ; Πόσα νοικοκυριά σε κάθε περίπτωση;
Το επιχείρημα που προβάλουν είναι πως "πρέπει" να δημιουργηθεί μια ελληνική υπερ-τράπεζα που θα μπορεί να εγγυηθεί τα χρήματα των καταθετών της στη δύσκολη αυτή περίοδο της παγκόσμιας κρίσης. Μου έρχεται στο νου η Lehman Brothers η οποία ήταν γίγαντας μπροστά στην ελληνική "υπερ-τράπεζα" όμως το αποτέλεσμα είναι γνωστό σε όλους μας.
Για χρόνια ολόκληρα λέμε και γράφουμε πως το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είναι το φιλέτο του ελληνικού τραπεζικού κλάδου με τη μεγάλη καταθετική της βάση και τα λίγα(σε σχέση με τις άλλες)δάνεια που δίνει. Οπότε μιλάμε για έναν ανεκμετάλλευτο πλούτο που κάθε σοβαρός καπιταλιστής θα ήθελε να ελέγχει.Τα stress tests έδειξαν ότι η Τράπεζα Πειραιώς βρίσκεται στο κόκκινο οπότε καλό θα ήταν να αποκτήσει μεγαλύτερη καταθετική βάση, άλλωστε τα 700 εκατομμύρια που προσέφερε είναι χρήματα τα οποία της είχε δανείσει το ελληνικό κράτος και απλά τα...επιστρέφει πίσω παίρνοντας μαζί της έναν πολύτιμο θησαυρό και παρότι η τρόικα είχε δείξει αντίθετες διαθέσεις για το να προκύψουν συγχωνεύσεις με χρήματα που είχαν εκταμιευθεί από το Πακέτο Στήριξης. Άλλωστε το θέμα το εξετάζει και η Ευρωπαική Επιτροπή σύμφωνα με τα νεότερα δημοσιεύματα.

Από την άλλη μεριά η υπερ-τράπεζα με το συνδυασμό Πειραιώς Αγροτική Τ.Τ. σίγουρα προκαλεί μια σκέψη για μια εταιρία που θα έχει υψηλά στη στρατηγική της τη πράσινη ανάπτυξη και ήδη η Πειραιώς σε αυτό το τομέα έχει κάνει πολλά βήματα. Επίσης θα έπρεπε από Σεπτέμβρη η Αγροτική να δανεισθεί από την Ε.Ε. μιας και δεν πέρασε το τεστ αξιολόγησης.Αυτό όμως φαντάζει καταστροφικό αν σκεφτεί κάποιος πως η μισή και παραπάνω ελληνική γη είναι υποθηκευμένη στην Αγροτική, έτσι, καλό θα ήταν αν όχι το Δημόσιο, τουλάχιστον Έλληνες επιχειρηματίες να την έχουν στα χέρια τους.

Εν κατακλείδι, σε λίγες μέρες με την βοήθεια των stress tests θα δούμε στην ελληνική πραγματικότητα κάτι που χρόνια δέχεται ζυμώσεις ,τη συνένωση κάποιων τραπεζικών ομίλων, κάτι που θα έπρεπε καιρό πριν να έχει γίνει, όχι για να είναι η πίτα στα χέρια λίγων, αλλά γιατί είναι πιο ασφαλές για τους καταθέτες και η ελληνική οικονομία δεν διαθέτει τεράστιο πλήθος κεφαλαίων ώστε αυτά να έχουν μια τόσο μεγάλη διασπορά,ένα ελληνικό φαινόμενο. Είναι άδικο όμως το καπιταλιστικό σύστημα να δείχνει το καλό του πρόσωπο στους τραπεζίτες που δεν παράγουν και προσφέρουν κάποια "κουραστική" εργασία στο κοινωνικό σύνολο και εταιρίες με ιστορία ετών, εταιρίες που ήταν ο ιστός ενός ολόκληρου κλάδου, άλλες που ένωναν κάθε μέρα όλα τα χωριά της χώρας...να εξαφανίζονται από τον χάρτη. Μα δε μπορείς σα κράτος ,έχει δείξει η πορεία μας τα τελευταία 25 χρόνια ,να αγοράζεις κάθε χρεοκοπημένη επιχείρηση γιατί στο τέλος το έλλειμμά σου θα ανέλθει στα 400 δις...Όταν όμως θα είσαι καπιταλιστής για έναν, θα μάθεις να είσαι και με τους υπόλοιπους...Έστω για λόγους ηθικής...